عنوان اثر

سال دفاع

نام و نام خانوادگی طلبه

نام و نام خانوادگی استاد راهنما

نام و نام خانوادگی استاد داور

واژگان کلیدی

آزادی معنوی از دیدگاه نهج البلاغه

96

مریم ماستری فراهانی

سرکار خانم شهربانو صائب نیا

سرکار خانم کیاهور

آزادی معنوی، امیرالمؤمنین، انسان، نهج البلاغه..

چکــیـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــده

آزادی، رها بودن و یا رها شدن از قید و بندی است که نیروی حرکت و اراده انسان را متوقف کند و به زنجیر کشد. یکی از مهم­ترین نیازمندی­های انسان که در سایه آن می­تواند سیر تعالی و تکامل را طی نماید، آزادی از جنبه­های مختلف می­باشد. در این میان آنچه می­تواند انسان را تا سر حد مقام الوهیت و خلیفة اللهی به پیش برد آزادی­های معنوی است. آزادی معنوی، یعنی اینکه انسان در درون و برون خودش موجود آزادی باشد و از زنجیرهای هوای نفس، شیطان و دنیا، این سه عامل کلی سقوط بشر، رهایی پیدا کند و خود را در مسیر تعالی و تکامل و در نتیجه آزادی معنوی قرار دهد. در اسلام مبانی و ارزش­های مسلم و ثابتی وجود دارد که ساختار آزادی را مشخص می­کند که عبارتند از: توحید، نبوت، معاد و کرامت انسانی. آزادی در چارچوب این مبانی اعتقادی به نحو کامل در نهج البلاغه بیان شده است. آزادی در این دیدگاه یک حق انسانی است و ناشی از استعدادهای انسان و رهایی این استعدادها و تمایلات عالی، از هر نوع مانع و مزاحم و هموار بودن راه تکامل اوست. امیرمؤمنان مسأله آزادی معنوی را در قالب توحید بیان می­کند و به تقیّد و تعهد و التزام انسان به اطاعت فرمان خدا که بیانگر راه تکامل است و نفی مطلق اطاعت غیرخدا به هر نوع و هر وسیله که باشد دعوت می­نماید. خداپرست واقعی یک انسان آزاد است که در برابر هیچ قدرتی سر تعظیم فرود نمی­آورد. بدین ترتیب انسان حاکم بر سرنوشت خود قرار داده شده است. او باید با مسئولیتی که در برابر خدا دارد، راه آینده ساز خویش را بر اساس تعقل و حکم برگزیند. در رساله حاضر به بررسی انواع آزادی از دیدگاه نهج البلاغه و مبانی آزادی معنوی و نیز موانع دستیابی به آزادی معنوی پراخته شده است.